اگر دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری در زیر گروه های آزمایشی را با دقت مشاهده کرده باشید برای بعضی از دانشگاه ها در کد رشته های اعلامی در جدول توضیحات از اصطلاح ظرفیت مازاد استفاده شده است.
در واقع ظرفیت مازاد نوعی پذیرش دانشگاهی میباشد که مخصوصا در رشته های پزشکی و پیراپزشکی وجود دارد و این امکان را به داوطلبان میدهد تا همچنان شانسی برای قبولی در این رشته های پر طرفدار داشته باشند.
فهرست مطالب
ظرفیت مازاد چیست ؟
بطور مستمر هر ساله برای بسیاری از رشته های پر طرفدار افزایش ظرفیتی صورت میگیرد. ظرفیت مشخص و تقریبا ثابتی در اکثر رشته ها وجود دارد که با قیاس کردن دفترچه انتخاب رشته چند ساله گذشته میشود به سادگی این موضوع را متوجه شد.
ظرفیت مازاد به افزایش ظرفیت رشته ها مربوط میشود که هر ساله متفاوت است و مقدار ثابتی ندارد. معمولا ظرفیت مازاد برای رشته های پزشکی و پیراپزشکی انجام میشود که طبق مصوبات وزارت بهداشت جهت تامین نیروهای کادر درمان در رشته های مختلف ابلاغ میشود.
برای مثال از کنکور ۱۴۰۱ قرار شد که هر ساله ۲۰ درصد به ظرفیت رشته های پزشکی اضافه شود که این اقدام یعنی همان افزایش ظرفیت و قبولی های صورت گرفته به منزله ظرفیت مازاد میباشد.
۲ نکته مهم در مورد ظرفیت مازاد
اول اینکه رشته های ظرفیت مازاد دارای شهریه هستند:
این موضوع به این معنی است که پذیرفته شدگان در کد رشته های ظرفیت مازاد باید شهریه ای به دانشگاه پرداخت کنند که معادل شهریه در دانشگاه آزاد میباشد.
دوم رشته های ظرفیت مازاد رایگان دارای تعهد خدمتی میباشند:
اگر کسی در ظرفیت مازاد دانشگاه های دولتی قبول شود لازم نیست شهریه ای پرداخت کند اما الزاما باید تعهد خدمتی ۱٫۵ برابر مدت تحصیلی یعنی برای رشته های پزشکی ۱۰ سال و رشته های پیراپزشکی ۷ سال بدهد و قبل از این زمان امکان آزاد سازی مدرک یا ادامه تحصیل خارج از کشور امکان نخواهد داشت.
البته به قدری تقاضا در رشته های پزشکی و پیراپزشکی زیاد است که کسی به شهریه یا محدودیت های تعهد خدمت حتی فکر هم نمیکند و به هر قیمتی که شده میخواهد قبول شود!
انواع پذیرش ظرفیت مازاد
پذیرش های ظرفیت مازاد دارای چند نوع میباشند که معمولا داوطلبان و حتی مشاوران انتخاب رشته و متاسفانه مشاوران تحصیلی اطلاع درستی از آن ندارند و به همین دلیل دانش آموزان و داوطلبان کنکور در زمان انتخاب رشته دچار سر در گمی میشوند.
ظرفیت مازاد شهریه پرداز
در این حالت دانشگاه های دولتی اقدام به جذب دانشجو میکنند و حتی دانشگاه های تراز اول مانند دانشگاه تهران ، شهید بهشتی ، صنعتی شریف ، علوم پزشکی ایران و بعضی دیگر دانشگاه ها با ظرفیت محدود ظرفیت هایی را با عنوان شهریه پرداز ارائه میدهند.
کسانی که در پذیرش شهریه پرداز موفق به قبولی در دانشگاه میشوند دقیقا سر یک کلاس با قبولی های پذیرش روزانه و نوبت دوم حاضر خواهند شد و تنها تفاوت آن ها با دیگران در پرداخت شهریه است. برای قبولی در ظرفیت مازاد شهریه پرداز داشتن رتبه خوب مخصوصا برای رشته های پزشکی الزامی است!
ظرفیت مازاد پردیس خود گردان
دانشگاه های پردیس که به پردیس خود گردان معروف هستند شعبه ای از دانشگاه های دولتی میباشند که محل برگزاری کلاس های آن ها با پذیرش دوره روزانه و نوبت دوم متفاوت است اما مدرک دانشگاهی آن ها بسیار معتبر میباشد.
برای مثال دانشگاه امیر کبیر و صنعتی شریف یا علوم پزشکی ایران در رشته های مختلف دارای واحد پردیس خود گردان هستند. شهریه های پردیس بالا ترین شهریه های دانشگاهی در کشور است و بر خلاف تصور بسیاری از داوطلبان نه تنها در رشته های پزشکی و پیراپزشکی بدون کنکور نیستند بلکه باید برای قبولی رتبه بسیار خوبی داشت!
ظرفیت مازاد تعهدی
بعد از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و فراهم سازی افزایش ظرفیت رشته های پزشکی توسط وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۲ برای اولین بار در دفترچه انتخاب رشته جدولی با عنوان رشته های پزشکی دارای تعهد خدمت تدوین شد.
البته قبلا هم رشته های پزشکی تعهدی مناطق محروم و ارتش و دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله وجود داشت که همچنان پا برجاست و این رشته های تعهدی جدید اعلامی دقیقا مربوط به مصوبه افزایش ظرفیت ۲۰ درصدی رشته های پزشکی میباشد که در این جداول قرار گرفته است.
برای ورودی های ۱۴۰۲ در حدود ۱۱۵۲۰ نفر پذیرش رشته پزشکی در نظر گرفته شده است که در کنکور ۱۴۰۳ این ظرفیت قطعا بیشتر هم خواهد شد و تمام افزایش ظرفیت در مجموعه پذیرش تعهدی با اولیت پذیرش در استان بومی و محل خدمت مشخص قرار گرفته خواهد شد.
در این حالت دانشجویان قبولی هیچگونه هزینه ای پرداخت نخواهند کرد و محل تحصیل آن ها در دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور در کنار پذیرش های روزانه است اما این دسته از قبولی ها موظف خواهند بود تا به مدت ۱٫۵ برابر مدت تحصیل در تعهد خدمتی قرار بگیرند.
مثال
فرض کنید شخصی در رشته پزشکی تعهدی قبول شود در این صورت بعد از ۷ سال تحصیل رشته پزشکی باید حداقل ۱۰ سال در اختیار ارگانی که در دفترچه مشخص شده است باشد و بعد از پایان دوران تعهد خدمت میتواند محل خدمت را به انتخاب خودش تغییر دهد یا حتی برای ادامه تحصیل و کار مهاجرت کند. بدیهی است قبل از این زمان امکان هیچکدام از موارد گفته شده وجود ندارد!
واحد های خود گردان دانشگاه آزاد
اگر نگاهی به دفترچه انتخاب رشته دانشگاه آزاد انداخته باشید متوجه واحد هایی زیر مجموعه واحد های اصلی دانشگاه آزاد با عنوان واحد خود گردان میشوید. برای مثال در کنار واحد اصفهان واحد خود گردان اصفهان یا در کنار واحد علوم پزشکی تهران واحد خود گردان علوم پزشکی وجود دارد.
در واقع ظرفیت مازاد همانطور که در دانشگاه های دولتی وجود دارد در دانشگاه آزاد هم پیش بینی شده است و اصطلاحا در حالت خود گردان جا نمایی شده است. شاید برایتان سوال باشد تفاوت واحد های معمولی دانشگاه آزاد و واحد های خود گردان دانشگاه آزاد در چیست؟!
میشه گفت هیچ تفاوتی وجود ندارد و حتی واحد خود گردانی بصورت جدا با کلاس های درس مستقل اصلا در کار نیست!
واحد خود گردان در واقع همان پردیس دانشگاه آزاد است که شهریه هایی تقریبا برابر با شهریه واحد های پردیس دارد که طبیعتا شهریه بالایی است برای مثال برای رشته های پزشکی در حدود ترمی ۵۰ میلیون تومان و برای رشته های پیرازپشکی در حدود ۳۰ میلیون تومان!
دقت کن!
در خصوص رشته های پزشکی از سال ۱۴۰۱ واحد های دانشگاه آزاد و همچنین واحد های خود گردان دانشگاه آزاد با وجود سامانه سنجش و پذیرش مستقل در دفترچه انتخاب رشته سراسری قرار گرفته شده است.
پس اگر قصد ورود به یکی از ۴ رشته پزشکی در دانشگاه آزاد را دارید باید اولویت بندی انتخاب رشته ای را برای واحد های دانشگاه آزاد در کنار دانشگاه های دولتی ، پردیس و دیگر جنس های دانشگاهی انجام دهید.
تاریخ ظرفیت مازاد کی اعلام میشود؟
با توضیحاتی که تا اینجا داده شد به سادگی میشود بین انواع پذیرش های ظرفیت مازاد تفکیک بندی مشخصی داشت . زمان اعلام ظرفیت هر کدام از حالت های گفته شده دقیقا در زمان انتخاب رشته کنکور سراسری میباشد.
شما در هر گروه آزمایشی که قرار داشته باشید یا به هر رشته دانشگاهی که علاقه مند هستید در زمان انتخاب رشته که معمولا در فاصله ۲ روزه اعلام نتایج اولیه کنکور میباشد میتوانید از ظرفیت های مازاد رشته ها و دانشگاه های مختلف مطلع شوید.
بر اساس تجربه در بازه زمانی ۱۵ مرداد الی ۲۵ مرداد هر سال نتایج اولیه کنکور اعلام و بعد از دفترچه انتخاب رشته با زمان یک هفته ای انجام انتخاب رشته منتشر میشود. دقیقا در همین زمان میتوانید از این موارد مطلع شوید:
- تعداد دانشگاه های ارائه دهنده ظرفیت مازاد
- میزان پذیرش هر کدام از دانشگاه ها
- میزان پذیرش هر کدام از رشته ها
- میزان پذیرش زن و مرد در ظرفیت مازاد
- شهریه دانشگاه ها و رشته ها
- مدت تعهد خدمت بعد از پایان تحصیل
- محل خدمت بعد از پایان تحصیل
- ارگان خدمتی بعد از پایان تحصیل
- شرایط پذیرش و مصاحبه ( مخصوص دانشگاه های ارتش و سپاه )
- حقوق دریافتی در حین تحصیل
شهریه ظرفیت مازاد
در میان پذیرش های ظرفیت مازاد به جز پذیرش رشته های پزشکی تعهدی مابقی حالت ها همگی دارای شهریه هستند و قطعا باید به دانشگاه شهریه پرداخت شود. حدود شهریه های پرداختی در انواع رشته های ظرفیت مازاد بر این اساس است.
| شهریه رشته های شهریه پرداز برای هر ترم |
| رشته پزشکی | ۲۱ تا ۲۵ میلیون تومان |
| رشته دندان پزشکی | ۲۳ تا ۲۵ میلیون تومان |
| رشته دارو سازی | ۱۹ تا ۲۳ میلیون تومان |
| رشته فیزیو تراپی | ۱۵ تا ۱۸ میلیون تومان |
| رشته پرستاری | ۱۳ تا ۱۶ میلیون تومان |
| رشته اتاق عمل | ۱۳ تا ۱۶ میلیون تومان |
| رشته هوشبری | ۱۳ تا ۱۶ میلیون تومان |
| رشته مامایی | ۱۱ تا ۱۴ میلیون تومان |
| شهریه رشته های دانشگاه پردیس برای هر ترم |
| رشته پزشکی | ۴۵ تا ۵۰ میلیون تومان |
| رشته دندان پزشکی | ۴۸ تا ۵۳ میلیون تومان |
| رشته دارو سازی | ۴۴ تا ۴۹ میلیون تومان |
| رشته فیزیو تراپی | 28 تا ۳۵ میلیون تومان |
| رشته پرستاری | ۲۶ تا ۳۰ میلیون تومان |
| رشته اتاق عمل | ۲۶ تا ۳۰ میلیون تومان |
| رشته هوشبری | ۲۶ تا ۳۰ میلیون تومان |
| رشته مامایی | ۲۴ تا ۲۹ میلیون تومان |
| شهریه رشته های واحد های خود گردان دانشگاه آزاد برای هر ترم |
| رشته پزشکی | ۵۰ تا ۵۵ میلیون تومان |
| رشته دندان پزشکی | ۵۰ تا ۵۵ میلیون تومان |
| رشته دارو سازی | ۴۵ تا ۵۰ میلیون تومان |
| رشته پرستاری | ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان |
| رشته اتاق عمل | ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان |
| رشته هوشبری | ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان |
| رشته مامایی | ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان |
نکته ❗
شهریه های گفته بصورت حدودی میباشد که مجموعی از شهریه ثابت و متغیر است و با توجه به امکانات دانشگاهی و وتعداد واحد های عملی همچنین جنس دانشگاه ممکن است تغییراتی داشته باشد. همچنین این شهریه تنها شهریه پرداختی به دانشگاه است و شهریه خوابگاه و دیگر هزینه های جاری بصورت جدا محاسبه میگردد.
تفاوت ظرفیت مازاد و پردیس خودگردان چیست؟
بسیاری از داوطلبان کنکور و خانواده های عزیز دانش آموزان در زمان انتخاب رشته نمیتوانند متوجه تفاوت های رشته های شهریه پرداز و پردیس شوند در حالی که باید در این موضوع بسیار دقت داشت. مهم ترین تفاوت ها بین این دو مدل پذیرش ظرفیت مازاد این ها میباشد:
✔️ کیفیت تحصیلی ظرفیت مازاد شهریه پرداز بیشتر است.
✔️ محل برگزاری کلاس های شهریه پرداز در کنار دانشجویان روزانه است.
✔️ پردیس ها بصورت مستقل برگزاری کلاس انجام میدهند.
✔️ هزینه شهریه پردازها تقریبا نصف پردیس است.
✔️ مدرک تحصیلی شهریه پرداز معتبر تر است.
✔️ در مدرک تحصیلی شهریه پرداز چیزی با این عنوان ثبت نمیشود.
✔️ در مدرک تحصیلی پردیس از اصطلاح پردیس خود گردان استفاده خواهد شد.
✔️ ظرفیت مازاد شهریه پرداز همان پذیرش دولتی به ازای پرداخت شهریه است.
پیشنهاد
در زمان انتخاب رشته باید در ترتیب اولویت بندی در ابتدا پذیرش های روزانه بعد از آن در صورت تمایل پذیرش های تعهدی و در انتها شهریه پرداز ها و پردیس ها قرار داده شود مگر اینکه اولویت با ورود به دانشگاه و شهر خاصی باشد.
در جداول انتخاب رشته قسمت توضیحان در ستون آخر قرلر داده شده است که در آنجا بطور واضح مشخص شده است که دانشگاه شهریه پرداز دولتی است یا شهریه پرداز پردیس و همچنین به محل تحصیل هم اشاره شده است که باید در زمان انتخاب رشته در نظر گرفته شود.
آیا میتوان از طریق ظرفیت مازاد پرستاری قبول شد ؟
رشته های ظرفیت مازاد در تمام گروه های آزمایشی وجود دارد و نه تنها در رشته های پزشکی ، مهندسی و علوم انسانی امکان قبولی در ظرفیت مازاد امکان پذیر است بلکه میتوان برای رشته پر طرفدار پرستاری که ظرفیت پذیرش بسیار بالایی هم دارد از طریق ظرفیت مازاد قبول شد.
اگر میخواهید در ظرفیت مازاد پرستاری قبولی شوید از این روش ها اقدام کنید:
✔️ ظرفیت مازاد رشته پرستاری در دانشگاه های شهریه پرداز
✔️ ظرفیت مازاد رشته پرستاری در دانشگاه های شرایط خاص
✔️ ظرفیت مازاد رشته پرستاری در دانشگاه های پردیس خود گردان
✔️ ظرفیت مازاد رشته پرستاری در واحد های خود گردان دانشگاه آزاد
باید در نظر داشته باشید به دلیل تقاضای بالای رشته پرستاری در میان حدود ۵۰۰ هزار شرکت کننده کنکور تجربی اصلا جای خالی باقی نخواهد ماند و داوطلبان حتی تا رتبه ۳۰ هزار هر سهمیه با وجود شهریه های زیاد بعضی از دانشگاه ها وارد رشته پرستاری میشوند.
بنابر این اگر بخواهیم ترازی برای کف قبولی رشته پرستاری در نظر بگیریم باید گفت در بدترین حالت که میشود دور ترین شهر و گران ترین دانشگاه نمیشود با تراز کمتر از ۷۰۰۰ در رشته پرستاری قبول شد!
پس باید دارای میانگین درصد مناسبی در کنکور سراسری ( حداقل ۳۰ درصد ) و سوابق تحصیلی مناسب ( حداقل معدل ۱۷ ) باشید تا این تراز و رتبه برای شما بدست بیاید و شانس قبولی بالا رود. قبل انتخاب هر گونه دانشگاه ظرفیت مازادی از هزینه ها با دقت مطلع شوید همچنین شرایط خوابگاهی دانشگاه ها را بررسی کنید تا در ادامه مسیر دچار مشکل نشوید.
خلاصه مطالب
در این مقاله انواع پذیرش های ظرفیت مازاد بطور دقیق و کامل و جامع مورد بررسی قرار گرفت تا هم با رشه های ظرفیت مازاد آشنا شوید و هم از شهریه و شرایط پذیرش هر کدام مطلع باشید و در نهایت حرفه ای ترین انتخاب رشته ممکن را انجام دهید.
برای مشاوره در زمینه رشته های مختلف ظرفیت مازاد میتوانید همین الان با کنکور مشاور تماس بگیرید تا بهترین مشاوران کشور شما را در این زمینه راهنمایی کنند.
